Koalicioni Rajonal për Barazinë Gjinore në Procesin e Anëtarësimit në Bashkimin Evropian (BE) (EQUAPRO) prezantoi raportin e tij “Drejt një aderimi gjithëpërfshirës gjinor të Ballkanit Perëndimor” (BP) në BE mbi progresin dhe sfidat në integrimin gjinor në procesin e anëtarësimit në BE gjatë një ngjarjeje online më 28 shkurt, ku përfshiheshin më shumë se njëqind palë të interesuara.

Në fjalën e saj të hapjes, Hillen Francke, Shefja e Sektorit për Shoqërinë Civile, Përfshirjen Sociale dhe Zhvillimin e Kapitalit Njerëzor në BP dhe Turqi në Komisionin Evropian, theksoi rëndësinë e një procesi të përgjegjshëm dhe pjesëmarrës gjinor të pranimit në BE. “Barazia gjinore dhe të drejtat e grave janë elemente kyçe të procesit të zgjerimit dhe projektet si ky na ndihmojnë të identifikojmë se cilat janë sfidat e mbetura dhe cilët janë shtytësit kryesorë për ndryshim”, tha ajo. Theksoi rolin vendimtar që luan shoqëria civile në mbajtjen e llogarisë së qeverisë dhe BE-së. “Ka shumë punë për të bërë dhe mendoj se rekomandimet tuaja janë shumë të dobishme,” tha ajo.

Për EQUAPRO, Giulia Pasquinelli prezantoi raportin rajonal, i cili krahasoi progresin drejt avancimit të barazisë gjinore në procesin e anëtarësimit në BE në vitin 2021 dhe 2022. Pikat kryesore përfshijnë:

• Në vitin 2022, mesatarisht 13% e kapitujve në raportet e vendeve për Ballkanin Perëndimor (BP) ishin të integruara sipas gjinisë, duke shënuar një rënie të lehtë nga 14% në vitin 2021. Kosova kryesoi me 37% të kapitujve të integruar me orientim gjinor.
• Të gjitha vendet zhvilluan Plane Zbatuese në Nivel Vendi (CLIPS) për Planin III të Veprimit Gjinor të BE-së me Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut duke u konsultuar gjerësisht me organizatat e shoqërisë civile të grave (OGSHC) në këtë proces.
• BE-ja ka integruar shumicën e veprimeve të reja (90%) në vitin 2022 krahasuar me 76% në 2021. Megjithatë, përdorimi jo konsistent i shënuesve gjinorë dhe keqshënjimi vazhduan, duke çuar potencialisht në vlerësime të pasakta të financimit të BE-së drejt barazisë gjinore.
• OGSHC-të nuk janë konsultuar në mënyrë adekuate në programimin e Instrumentit të Para-Aderimit (IPA) III; Përgjigja Strategjike që informon këtë program nuk është bërë publike në Kosovë si pjesë e proceseve të konsultimit publik.
• Dialogët dhe strukturat e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit nuk angazhuan rregullisht OSHC-të e ndryshme, përveç në Kosovë ku BE-ja dhe qeveria kishin procese për konsultimin e OShC-ve për agjendat, një praktikë që mund të miratohej edhe në vende të tjera.
• Procesi i anëtarësimit në BE vazhdon të nxisë reformat pro-demokratike, megjithëse rezultatet janë të përziera. U theksua nevoja për monitorim të vazhdueshëm për të siguruar ndryshime thelbësore, transformuese dhe të qëndrueshme.

Anëtarët e EQUAPRO-s më pas ndanë gjetjet kryesore nga vendet e tyre.

Në dhënien e fjalëve përmbyllëse në emër të EQUAPRO-s, Nicole Farnsworth, Drejtoresha e Programit të RrGK-së, përsëriti pikat e ngritura gjatë diskutimit, duke përfshirë rëndësinë e:

• Dialogut politik që njeh dhe angazhon në mënyrë kuptimplote OGSHC-të të ndryshme

• Vullnetit politik në emër të zyrtarëve të BE-së dhe qeverisë për integrimin gjinor në procesin e anëtarësimit në BE

• Krijimin e strukturave që do të institucionalizojnë integrimin gjinor të këtyre proceseve, pavarësisht se kush mban pozicione vendimmarrëse, si sigurimi i dialogut të strukturuar politik me OBSHC-të, listat kontrolluese të detyrueshme për të udhëhequr përcaktimin gjinor të veprimeve të financuara nga BE-ja dhe kërkesa për hyrjen e kontraktorëve të vendosin të dhëna për financimin drejt barazisë gjinore dhe për OGSHC-të kur futin të dhëna në sistemin OPSYS të menaxhimit të të dhënave të BE-së

• Sigurimin e analizës gjinore të ndjeshme ndaj konfliktit dhe angazhimit të grave në të gjitha vendimmarrjet sipas angazhimeve të BE-së në Agjendën e Grave, Paqes dhe Sigurisë, veçanërisht duke pasur parasysh kërcënimin dhe ekzistencën e vazhdueshme të konfliktit në BP.

Ajo theksoi përkushtimin e EQUAPRO-s për të vazhduar bashkëpunimin midis OGSHC-ve, BE-së dhe qeverive drejt arritjes së qëllimeve të përbashkëta të integrimit gjinor në procesin e anëtarësimit në BE. Megjithëse ky Veprim rajonal i mbështetur nga BE-ja dhe Suedia përfundoi në shkurt, Farnsworth vuri në dukje se anëtarët e EQUAPRO-s do të vazhdojnë të monitorojnë këto procese, duke mbajtur qeverinë dhe BE-në përgjegjëse dhe duke mbështetur përparimin në integrimin gjinor në proceset e anëtarësimit në BE.