Dhuna në familje është një fenomen i përhapur shoqëror që i kapërcen kufijtë gjeografik, statusin socio-ekonomik dhe normat kulturore. Është një manifestim i ligë i pushtetit dhe kontrollit, i ushtruar përmes abuzimit fizik, emocional dhe psikologjik ku viktimat, kryesisht gra, vuajnë në heshtje, të bllokuara në grackën e frikës, turpit dhe stigmës shoqërore.
Përfundimi më tragjik i dhunës në familje është kur ajo kulmon me vrasjen e bashkëshortëve, si pasojë e abuzimit të vazhdueshëm i cili zakonisht ka tendencë të mbulohet dhe neglizhohet. Duke qenë dëshmitar të rasteve të tilla të njëpasnjëshme, e konsideruam të nevojshëm realizimin e një interviste lidhur me këtë çështje me avokatin Fitim Gashi, përfaqësues ligjor i RrGK për gratë që lajmrojnë dhunën në familje.
Përmes kësaj interviste, synuam të shpjegojmë kompleksitetin ligjor që rrethon dhunën në familje dhe vrasjen e bashkëshortëve, dhe rolin e domosdoshëm të sistemit të drejtësisë në ndaljen e kësaj epidemie të frikshme. “Mbrojtja e viktimave të dhunës në familje dhe familjeve të tyre nuk është vetëm një detyrim profesional, por një obligim moral i bazuar në parimet e drejtësisë dhe të drejtave të njeriut.” – tha avokati Fitim Gashi. Kjo përfshin ofrimin e përfaqësimit ligjor të duhur, përforcimin e zërave të të margjinalizuarve dhe sfidimin e kulturës mbizotëruese të mosndëshkimit që mbron autorët nga përgjegjësia.
Nga pikëpamja ligjore, ndjekja penale e rasteve të vrasjeve të bashkëshortëve kërkon një ekuilibër midis kërkimit të drejtësisë dhe trajtimit të kompleksitetit të marrëdhënieve njerëzore. Salla e gjyqit bëhet një fushë beteje ku shqyrtohen provat, analizohen dëshmitë dhe vërtetohet nëse bëhet fjalë për krim të paramenduar apo jo. Ky proces gjithashtu kërkon një qasje shumëdisiplinore, duke bashkëpunuar me punonjësit socialë, profesionistët e shëndetit mendor dhe organizatat e komunitetit për të ofruar mbështetje për të mbijetuarit.
Mbledhja dhe ruajtja e provave është thelbësore në ndjekjen penale të rasteve të dhunës në familje dhe vrasjeve të bashkëshortëve. Kjo dëshmi mund të përfshijë të dhënat mjekësore që dokumentojnë lëndimet, fotografitë e lëndimeve ose skenave të krimit, dëshmitë e dëshmitarëve okularë dhe provat mjeko-ligjore si ADN-ja ose gjurmët e gishtërinjve. Ruajtja e provave është veçanërisht kritike në rastet kur viktima nuk mbijeton, pasi mund të jetë mjeti i vetëm për vërtetimin e fajit të autorit.
Nga përvoja e avokatit Gashi, burrat që vrasin gratë e tyre shpesh i justifikojnë veprimet e tyre përmes nocioneve të shtrembëruara të pronësisë dhe të drejtës, duke i parë partnerët e tyre si objekte dhe jo si qenie njerëzore të barabarta. Avokatët mbrojtës mund të përdorin strategji të ndryshme për të mbrojtur klientët e akuzuar për vrasje bashkëshortore. Mbrojtjet e zakonshme përfshijnë vetëmbrojtjen, provokimin dhe mungesën e qëllimit. Për më tepër, faktor lehtësues si sëmundja mendore ose dehja mund të paraqiten për të reduktuar fajësinë e të pandehurit ose për të zbutur ashpërsinë e dënimit.
Korniza ligjore që rrethon dhunën në familje ka evoluar gjatë viteve, duke pranuar rëndësinë e çështjes dhe nevojën urgjente për mekanizma të fuqishëm mbrojtës. Megjithatë, ashtu siç e ceki edhe avokati Fitim Gashi, efikasiteti i këtyre masave shpesh minohet nga barrierat brenda sistemit, duke përfshirë raportimin e pamjaftueshëm, zbatimin joadekuat të vendimeve dhe klimën dominuese të fajësimit të viktimave.
Lufta kundër dhunës në familje dhe vrasjes së bashkëshortëve është larg përfundimit, por është një betejë që duhet të zhvillohet me vendosmëri të palëkundur. Kërkon një përpjekje të përbashkët nga ligjvënësit, agjencitë e zbatimit të ligjit, autoritetet gjyqësore dhe shoqëria civile për të çmontuar strukturat e përhapura të shtypjes dhe për të krijuar një shoqëri ku çdo individ mund të jetojë i lirë nga frika dhe dhuna. Si avokat, Gashi u zotua të vazhdoj të qëndroj në vijën e parë të kësaj lufte, duke u përpjekur t’u dalë në ndihmë atyre që kanë nevojë dhe të sigurojë që drejtësia të mbizotërojë, edhe pas dyerve të mbyllura.