Sot, më 21 nëntor, Zyra e Bashkimit Evropian (BE) në Kosovë organizoi një diskutim me titullin “Sa i Rëndësishëm Është Raporti Vjetor?”, duke iu referuar Raportit të Kosovës për vitin 2024, të publikuar së fundmi nga Komisioni Evropian (KE). Ngjarja mblodhi zyrtarë të BE-së dhe përfaqësues të ndryshëm të shoqërisë civile për të diskutuar çështje kyçe të Raportit, duke përfshirë reformën e administratës publike, barazinë gjinore, lirinë e shprehjes dhe të drejtat themelore. Diskutimi u moderua nga Ambasadori i BE-së në Kosovë, Aivo Orav.
Ndër panelistët ishte Nicole Farnsworth, Drejtoresha e Programit dhe Hulumtuese Kryesore në Rrjetin e Grave të Kosovës (RrGK). Ajo theksoi rëndësinë e trajtimit të dhunës me bazë gjinore si një çështje të Sundimit të Ligjit brenda Raportit të KE-së, duke pasur parasysh se ajo është një nga krimet më të përhapura në Kosovë. Ndërsa Qeveria ka bërë përparime me legjislacionin, gjyqtarët vazhdojnë të “pajtojnë” çiftet dhe të deklarojnë se gratë kanë “tërhequr” akuzat, gjë që nuk duhet të ndodhë në rastet penale; përkundrazi, duhet të ndodhë ndjekja penale automatike (ex officio) kur një krim është kryer. Këto çështje duhet të trajtohen nën “Funksionimi i Gjyqësorit” dhe jo vetëm në seksionin për barazinë gjinore të Raportit të KE-së.
Duke vlerësuar punën e gazetarëve të përkushtuar që mbulojnë me kujdes dhe respekt rastet e dhunës me bazë gjinore, Farnsworth kritikoi portalet mediatike që sensacionalizojnë dhunën me bazë gjinore, promovojnë fajësimin e viktimave dhe mundësojnë gjuhën e urrejtjes, duke bërë thirrje që redaktorët të marrin më shumë përgjegjësi për të promovuar raportimin etik.
“Duhet të vendosim një vijë ndarëse midis lirisë së shprehjes dhe gjuhës së urrejtjes që mundëson dhunë dhe ngacmim ndaj grave,” tha ajo.
Për të adresuar këtë çështje, Rrjeti i Grave të Kosovës (RrGK) ka kërkuar përfshirjen e përkufizimeve të qarta për ngacmimin kibernetik dhe bullizmin kibernetik, ndër të tjera, në Kodin Penal, me qëllim harmonizimin e tij me Direktivën e re të BE-së për Parandalimin e Dhunës ndaj Grave. Gjithashtu, RrGK ka theksuar rëndësinë që komunat të ndajnë buxhete për punësimin e të paktën dy punonjësve socialë të trajnuar për të fokusuar në ndihmën e rasteve të dhunës me bazë gjinore, sipas Protokollit të ri Shtetëror për Trajtimin e Rasteve të Dhunës Seksuale.
Farnsworth theksoi gjithashtu rëndësinë e institucionalizimit të buxhetimit të përgjegjshëm gjinor si pjesë e reformave të vazhdueshme në financat publike, me qëllim zbatimin e Ligjit për Barazinë Gjinore dhe angazhimeve ndërkombëtare ndaj Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm (5.c.1.). Ajo ngriti shqetësime lidhur me mungesën e transparencës në hartimin e ligjeve kyçe mbi financat dhe prokurimin publik, duke paralajmëruar se përjashtimi i shoqërisë civile nga këto procese rrezikon të anashkalojë ekspertizën e domosdoshme për përfshirjen e dispozitave të fokusuar në çështjet gjinore.
Në përfundim, ajo theksoi rëndësinë e: i) përfshirjes së një perspektive ndërsektoriale në Raportin e KE-së, që të marrë parasysh gratë e ndryshme nga të gjitha etnitë dhe aftësitë; ii) vazhdimit të dialogut mes BE-së dhe Qeverisë me përfaqësues të ndryshëm të shoqërisë civile lidhur me kapitujt e ndryshëm të acquis të BE-së, pavarësisht nëse masat e BE-së ndaj Kosovës vazhdojnë; dhe iii) integrimit të barazisë gjinore në të gjithë kapitujt e Raportit.
“BE-ja duhet të integrojë barazinë gjinore në të gjithë kapitujt e raporteve të progresit dhe jo ta kufizojë atë vetëm në kapitullin për barazinë gjinore,” tha ajo. Ajo i referoi pjesëmarrësit në Komentarin e RrGK-së për shembuj se si mund të integrohet perspektiva gjinore në kapituj të ndryshëm, i cili është përgatitur së bashku me Qendrën për Studime Gjinore në Kosovë.
Farnsworth përfundoi fjalimin e saj duke theksuar një padrejtësi shqetësuese me të cilën po përballen gratë që kanë punuar në parlament, të cilat prej javësh po protestojnë përpara institucionit, duke kërkuar të drejtën e tyre për të marrë pagën minimale, siç është miratuar nga Qeveria. Ajo ndau me pjesëmarrësit se gratë u larguan me forcë nga ambientet e parlamentit, së bashku me gjësendet e tyre, ditën e djeshme. Ajo shprehu keqardhje që nuk kishte mundësi t’i bashkohej protestës së tyre për shkak të konfliktit të orarit me këtë panel. Për të treguar solidaritet me to dhe me luftën e tyre, ajo kërkoi nga të gjithë pjesëmarrësit të ngriheshin për një moment në shenjë solidariteti me gratë punëtore.
